Bu nedenle kadınlar risk altındadır. Özellikle gebelikte, doğumdan sonraki ilk yıl içinde ve menopoz döneminde kadınlarda tiroit bezi yetmezliği sıklığı çok fazladır. Tiroit bezi yetmezliği gelişme olasılığı yüksek olan veya risk altındaki kişiler aşağıda verilmiştir:
1- Ailesinde tiroit hastalığı olanlar : Ailesinde Hashimoto hastalığı ve Graves gibi hastalığı olanlarda tiroit bezi yetmezliği gelişme riski daha fazladır.
2- Kadınlar: Tiroit bezi yetmezliği kadınlarda erkeklere göre 8-10 kat daha fazla görülür. Toplumda yaygın olarak görülen tiroid bezi hastalıkları bazılarında daha sık ortaya çıkmaktadır
3- 50 yaş üstü tüm kadınlar : Hipotiroidizm her yaşta ortaya çıkabilir ancak yaş artıkça risk artar. Kadınlarda özellikle 50 yaşın üzerinde tiroit yetmezliği sıklığı artar. Erkeklerde ise 60 yaşın üzerinde daha fazla görülür. 70 yaşın üzerindeki kadınların %15inde hipotiroidi vardır.
4- Daha önceden tiroit hastalığı veya tiroit ameliyatı geçirenler: Önceden tiroit hastalığı geçirenlerde tiroit bezi yetmezliği gelişebilir. Ameliyat olanlarda da yeteri kadar hormon yapacak tiroit bezi kalmayınca hipotiroidi gelişir.
5- Guatrı olanlar: guatrı olanlarda Hashimoto hastalığı veya tiroit iltihabı önceden mevcut olabilir ve bu nedenle tiroit yetmezliği bulunabilir.
6- Şeker hastalığı olanlar: Şeker hastalarının % 10unda Hashimoto hastalığı ve buna bağlı hipotiroidi gelişir. Doğum yapan şeker hastalarının % 25inde tiroit bezi iltihabı ve buna bağlı tiroit yetmezliği ortaya çıkmaktadır.
7- Otoimmün hastalıklar denen ve vücudun kendi organlarını tahrip etmesiyle karakterize Addison hastalığı (böbreküstü bezi yetmezliği-kortizol hormon azlığı), alopesi (saçlarda belirli bölgelerde dökülme-saçkıran), vitiligo (deride renksiz bazı alanlar olması) ve tip 1 şeker hastalığı gibi hastalığı olan kişilerde tiroit bezi yetmezliği daha fazla görülür.
8- Demans veya depresyonu olanlar: : Hipotiroidi bazen demans şeklinde karşımıza çıkar. Bu kişilerde tiroit hormon tetkiklerinin yapılması gerekir. Manik-depresif hastalığı olanlarda da hipotiroidi sık görülmektedir. .
9- Lityum ve amiodaron (cordarone) ilacı kullananlar : Bazı psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan Lityum ilacı guatr ve hipotiroidizm gelişmesine neden olabilir. Lityum kullanan hastaların % 5inde tam tiroit yetmezliği, % 25inde hafif tiroit yetmezliği gelişmektedir. Kalp atım (ritm) bozukluklarının tedavisinde kullanılan Cordarone (amiodaron) ilacı da tiroit bezi yetmezliğine neden olabilmektedir. Bu ilaçları kullananlarda belirli aralıklarla TSH hormonunun ölçülmesi gerekir.
10- Kolesterolü yüksek olanlar: Hipotiroidisi bulunan hastalarda kan kolesterolü yükselir. Bu nedenle kolesterolü yüksek kişilerde tiroit hormon tetkiki yapılması gerekir.
11- Gebe kalamayan (kısır) kadınlar: Çocuk istediği halde gebe kalamayan kadınlarda tiroit yetmezliği olabilir. Tiroit yetmezliği yumurtlamayı engeller. Bu tür kadınlarda tiroit hormon tetkikleri yapılır.
12- Glokom ve algılama bozukluğu olan yaşlılarda : Gözdeki tansiyonun artmasına glokom denir. Glokomlu hastalarda tiroit hormon yetmezliği sık bulunur. Algılama bozukluğu varsa yine tiroit bezini araştırmak gerekir.
13- Kan sodyumu düşük olanlarda : Kanda sodyum tetkiki düşük çıkan kişilerde bazen tiroit bezi yetmezliği olabilir.
14- Kansızlığı (anemisi) olanlarda : Hipotiroidide kansızlık sık olduğundan kansızlığı olanlarda tiroit hormon tetkiklerinin yapılması gerekir.
15- CPK ve LDH tetkikleri yüksek olanlarda : kreatin fosfokinaz (CPK) ve laktat dehidrogenaz (LDH) kan tetkikleri hipotiroidili hastalarda yüksektir. Başka amaçla bu tetkikler yapıldığında yüksek bulunursa hipotiroidi olabileceği akla gelmeli ve tiroit hormon tetkikleri yapılmalıdır.
16- Karaciğer tetkikleri bozuk çıkanlarda: Karaciğer tetkikleri dediğimiz SGOT, SGPT ve alkalen fosfataz hipotiroidide yüksek çıkabilir. Başka amaçla yapılan bu tetkikler yüksek çıktığında o kişide hipotiroidi hastalığı olabileceği de düşünülerek tiroit tetkikleri yapılmalıdır.
17- Prolaktin hormonu yüksek olanlarda : Memeden süt salgılatıcı hormon olarak bilinen prolaktin hormonu tiroit hormonları az ise kanda yükselebilir. Prolaktin hormonunu yüksek olan kişilerde tiroit bezi yetmezliği olup olmadığının araştırılması gerekir.
18- Down sendromu veya Turner sendromu adı verilen doğumsal genetik hastalığı olanlarda hipotiroidi sık görülür.
Prof. Dr. Metin Özata
Endokrinoloji ve Tiroit Uzmanı
Kalamış-İstanbul
KAYNAKLAR VE ÖNERİLEN KİTAPLAR
Prof. Dr. Metin Özata, Tiroit Hastalığı Nasıl Yenilir?, Epsilon yayınevi, 2005 (baskıda)
|
|
Tiroit hastalıklarına Güncel yaklaşım Prof. Dr. Metin ÖZATA |
www.tiroit.org
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.