Sağlıklı ve temiz mutfak için ipuçları

Tüm ev ahalisinin sağlığı bu mekanın hijyenik olması ile yakından alakalıdır. Peki, mutfak hijyeni için nelere dikkat edilmeli? İşte mutfak hijyenine dair merak edilen her şey…
Hijyenin en önemli olduğu yerlerden birisi de mutfaktır.
Uzmanlar, mutfaklarda hijyen kurallarına üst düzeyde dikkat etmenin aile bireylerinin sağlığı için önemli olduğunu belirtiyor.
Kullanılan malzemelerin yüzey özellikleri, kalitesi, mutfağın yerleşme planı kuralların uygulanmasını kolaylaştırır şekilde olmalıdır. Mutfak hijyenine dair önemli noktalar
Yabancı parçalar, cam kırıkları, kırık araç gereç, tezgâhlardaki çentik ve bütünlüğünü bozan her tür zedelenme ve kırılma temizlik açısından risk oluşturur.
Mutfakta yiyecek malzemesi kabul yeri, yiyeceklerin işlem gördüğü bölüm, artık ve bulaşıkların bulunduğu alanlar ve temiz kapların muhafaza olduğu yerler birbirinden ayrı olur.
Yerlere dökülen yiyecek maddeleri hemen kaldırılır ve zemin temizlenir.
Yemek kapları yıkanmadan önce, yemek artıklarının temizlenmeleri gerekir. Spatula, bulaşık telleri ve fırçalar bu işlem için kullanılacak araçlardır. Su ile durulama kirleri daha da azaltır. Tabakların makineye uygun şekilde yerleştirilmesi yıkamanın etkililiği için, yıkama işlemine kadar makinenin kapalı tutulması ise ortamın temizliğinin korunması için önemlidir. Bulaşıkların bir yerden bir yere taşınması ve yıkanmak için açıkta bekletilmesi mikropların bulaşmasını ve çoğalmasını artıran bir durumdur.
Bulaşık makinesi fırın ve ocakların temizliği, geniş yüzeyleri ve yiyecek artıkları ile temasları nedeniyle özellik taşır. Mekanik temizlikleri yiyecekler kurumadan spatula ve fırça ile yapılır. Başarı sağlanamayan durumlarda 1/50 konsantrasyonda sulandırılmış çamaşır suyu ile yüzey uygunsa göllenme yapılarak, değilse silinerek yiyecekler uzaklaştırılır.
Mutfak hijyeni nedir?
Mutfak hijyeni genel gıda hijyeni kapsamı içinde gıdaların sağlığa uygun koşullarda hazırlanmasını ifade eden bir kavramdır. Temiz ve düzenli bir mutfak hijyeninin ön koşulunu olarak kabul edilir.
Mutfakta hijyenik ortam nasıl sağlanır?
Güvenli gıda hazırlamanın altın kuralı temizliktir. Yemek hazırlamaya başlamadan önce ve çiğ et ya da tavuk ürünlerine dokunduktan sonra eller 20 saniye süreyle sıcak su ve sabunla yıkanmalıdır.
Uzun saçlar bone ya da eşarpla örtülmeli, eldeki kesik ya da yaraların tamamen yara bandıyla kapalı olduğundan emin olunmalıdır. Yara enfeksiyon kapmışsa mutfaktan uzak durulmalıdır.
Mutfakta hijyen sağlanması için kullanılan her türlü cihaz ve ekipmanın temiz olması gerekir.
Mutfaklarda kullanılan bulaşık bezleri/süngerler iyi temizlenmezse birkaç saat içinde üzerlerindeki bakteriler milyonlarca sayıya çıkabilmektedir.
Çiğ etlerin hazırlanmasında kullanılan bıçaklar da diğer gıdalara bulaşmanın önlenebilmesi için temizlenip, kaynar su içinde bekletilerek dezenfekte edilmelidir
Mutfaklarda kâğıt havlu kullanımı tercih edilmeli veya bu amaçla kullanılan bezler, yüksek sıcaklıkta yıkanmalıdır.
Mutfakta çok sayıda temiz kap bulundurulmalı, gıdaların sağlıklı koşullarda hazırlanabilmesi için çiğ ve pişmiş et, tavuk ürünleri için ayrı kaplar kullanılmalıdır. Aksi takdirde çiğ et ve tavuk ürünleri ile bu ürünlerin suyunda bulunabilecek zararlı bakteriler, pişmiş gıdalara bulaşabilir.
Çiğ et ve tavuk suyundan bulaşmanın önlenmesi için tezgah ve lavabolar sıcak sabunlu suyla yıkanmalı ya da dört çeyrek suya 1 çay kaşığı klor katılarak hazırlanan suyla durulanmalıdır.
Çiğ et ya da tavuk ürünlerini paketlemek için kullanılan köpük bazlı kaplar, yumurta kutuları ya da plastik kaplar da bulaşmaya neden olabileceği için başka gıda maddelerini saklamak için tekrar kullanılmamalı, atılmalıdır.
Çiğ et ürünleri pişirilmeden önce bakterilerden arındırılmak amacıyla yıkanmamalıdır. Bakteriler ancak 71ºC de pişirilerek yok edilebilir.
Gıda güvenliği açısından tavuk ürünlerini tuzlu suya batırmanın yararı yoktur.

Islak mutfak bezleri bakterilerin üremesi için uygun ortam oluşturacağından mutfak bezleri haftada bir çamaşır makinesinde sıcak suyla yıkanmalı, süngerler her zaman temiz bırakılmalıdır.
Lavaboda biriken yiyecek artıkları nemli ortamda bakterilerin çoğalması için ideal bir ortam oluşturduğu için, mutfak lavabosu periyodik olarak klorlu su ya da temizlik maddeleri ile yıkanarak dezenfekte edilmelidir.
Farklı yiyecek maddelerini kesmek için farklı temiz bıçaklar kullanılmalıdır.
Konserve açmadan önce yiyecek maddesine bulaşma olmaması için konserve kapağı yıkanmalı; her kullanımdan sonra konserve açacağının ağzı yıkanmalıdır. Yiyecek öğütücü ve mutfak robotunun parçaları her kullanımdan sonra temizlenmelidir.
Çiğ et için kullanılmış ya da temiz olmayan bir kap pişmiş et için kullanılmamalıdır.
Kesme tahtası kullanılırken nelere dikkat edilmelidir?
Kullanılan kesme tahtası mutlaka temiz olmalı, Kolay temizlenebilmeli ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olmalıdır.
Yemek yaparken her aşamada kesme tahtası, kullanılan tezgâh üstü ve tas, süzgeç, bıçak gibi ekipmanlar sıcak sabunlu su ile yıkanmalıdır.
Mümkünse taze tüketilen gıdalar için ayrı, çiğ et tavuk balık için ayrı, yenmeye hazır gıdalar (ekmek gibi) için ayrı bir kesme tahtası kullanılmalıdır. Bu yolla salata gibi pişmeyen gıda maddelerine, çiğ etlerden bakteri bulaşması önlenmiş olur.
İyice aşınmış, yüzeyi bıçak darbeleri almış kesme tahtaları kullanılmamalıdır. Yüzeyi gözenekli olmayan plastik, mermer, seramik kesme tahtaları, tahtaya kıyasla daha kolay temizlenebildiği için tercih edilmelidir.
Kesme tahtaları, tahtadan yapılmamışsa sıcak sabunlu su yerine bulaşık makinesinde da yıkanabilir.
Kesme tahtası deterjanlı su ve fırça ile yıkandıktan sonra 1 çeyrek suya 1 çay kaşığı klor ya da 1 tatlı kaşığı çamaşır suyu katılarak hazırlanmış su ile durulanmalıdır.
El hijyeni nasıl sağlanır?
Tüketime hazır haldeki gıdalara bu gıdaları hazırlayan kişiden kaynaklanabilecek bulaşmalar önlenmelidir.
Gıdalara dokunmadan önce, çiğ et ya da tavuk ürünlerine dokunduktan ya da paketledikten sonra, ellere bulaşma olabileceği için her seferinde eller yıkanmalıdır. Diğer bir deyişle, çiğ et ya da tavuk ürününe dokunduktan sonra yıkanmamış elle tutularak yenilen meyve hastalığa neden olabilir.
Tuvalet kullanımı, bebek bezi değiştirilmesi, hasta bakımı, burun temizliği, aksırma öksürme, evcil hayvan bakımı sonrasında eller tercihen ılık su ve sabunla en az 20 saniye süre ile yıkanmalıdır.
Elde yara, kesik varsa yara bandı ile kapatılmalı ve yemeklerin hazırlanması sırasında eldiven kullanımı tercih edilmelidir.
Eller ne zaman yıkanmalı?
1 Tuvalet kullanıldıktan sonra
2 Çocuk bezi değiştirildikten sonra, (bezli çocuğun elleri de yıkanmalı)
3Çocukların tuvalet ihtiyacını gidermelerine yardım edildikten sonra
4 Ellerin kusmuk, tükürük ya da burun akıntısı gibi vücut sıvıları ile temasından sonra
5 Yemek hazırladıktan ya da yedikten sonra
6 Çiğ et, tavuk, balık ya da yumurtaya dokunduktan sonra.
Eller yıkanırken dikkat edilmesi gereken noktalar
1. Sıcak akan su ve sabun (antibakteriyel sabun idealdir )kullanılmalıdır.
2. Ellerin önü ve arkası 20-30 saniye ovulmalıdır.
3. Tırnak içleri ve parmakların tüylü bölgelerinin iyice yıkandığından emin olmalıdır.
4. Sıcak, akan su ile eller durulanmalıdır.
5. Eller atılabilen kâğıt havlu ile kurulanmalıdır.
Bir önceki Enerji içecekleri yerine çikolatalı süt başlıklı konumuzda enerji içeceklerinin zararları ve enerji içecekleri hakkında bilgiler sunulmuştu.
Bakılanlar: mutfak neden temiz olmalıdır, tezgah ustu temizligi nasıl yapılır, evde hijyen nasıl sağlanır, kesme tahtaların renkleri, Mutfaga daır ıpucları